Anılarım-44

Doktora Hocamın Özgeçmişi
Harita Mühendisliği bölümünün kurucularından biri olan ve benim yetişmemde önemli katkıları bulunan ve Prof. Macit Erbudak’ın kısa özgeçmişi Türkiye ünlüleri Ansiklopedisi’nde bulunmaktadır. Bu Ansiklopedide yer alan onun hakkındaki yazıyı aynen buraya alarak okurlarımın, benim gibi nice öğrenciyi yetiştirmiş, Birinci Dünya Savaşı’nın çok ağır olan elverişsiz koşullarında kendini yetiştirmiş bir bilim emekçisini tanısınlar istedim.
Çok yönlü bilim adamı, profesör, akademisyen, ülkemizde haritacılığın öncüsü (D. 15 Mayıs 1912, İstanbul – Ö. 23 Nisan 1981, İstanbul). Levazım subayı Ali Rıza beyin oğludur. Birinci dünya savaşı sürerken, ailesi İstanbul’dan Şam’a taşındı. 1916 yılında babasının ölümü ve Şam’ın İngiliz birliklerinin eline geçmesi üzerine, annesiyle birlikte, Mısır’da bir göçmen olarak yaşayan dayısının yanına gitti. Tanta’da iki yıl okuduktan sonra dayısının beklenmeyen ölümü üzerine, Şam’a ablası ile eniştesinin yanına döndü. İlköğrenimini 1925 yılında, müdürü bir Hristiyan Arap olan Muhacirin Mahallesi Örnek İlkokulu’nda, liseyi Amber Sultanisi’nde Arapça ve Fransızca çift dilli bir eğitim görerek 1931 yılında bitirdi.
Macit Rıza, Suriye hükümeti hesabına burslu bir öğrenci olarak yükseköğrenim yapmak üzere Fransa’ya gitmeyi kendisine yediremedi ve Suriye Kurtuluş Hareketi’ne katılan öğrencilerle birlikte tutuklandı. Koşullu olarak salıverildikten sonra İstanbul’a döndü.
Erbudak, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Bölümü’nü 1935 yılında bitirdi. Cahit Arf1 ve Ratip Berker gözde okul arkadaşlarıydı. Sümerbank’ın açtığı sınavı kazanarak, Berlin’de harita mühendisliği öğrenimi görmek üzere Almanya’ya gönderildi. Berlin Yüksek Mühendis Mektebi’ni 1940 yılında bitirdi. Potsdam Jeodezi Enstitüsü Müdürü olan hocası Prof. Schmehl hükümetinden özel izin alarak, Erbudak’ı doktora çalışmasına yönlendirdi. Ancak doktora çalışmasına başlamak üzereyken yurda çağrıldı ve 1940 yılında Harita Genel Müdürlüğü’nde çalışmaya başladı. Üç yıl süren askerlik görevini çalıştığı Harita Genel Müdürlüğü’nde yaptı.                                                                                                                     
Macit Rıza Erbudak, baz (Harita yapımının temelini teşkil eden ve çelik şeritle hassas olarak ölçülmüş bir üçgen kenarı. Şimdi bu yöntem kullanılmıyor.)2 yönetmeliğinin hazırlanmasında, batı Anadolu nirengi şebekesinin dengeleme hesaplarının yürütülmesinde ve Bolu 1. derece şebekesinin rasat (açı ölçme)3 işlerinde, bir ara Sağlık Bakanlığı Sıtma Savaş Teşkilatı’nda da çalıştı. Uzun bir bekleyişten sonra 1945 yılında İller Bankası’nın harita servisine memur olarak girdi. Bankanın harita servisinde tek harita mühendisiydi. 1947 yılında Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü’ne atandı ve 1959 yılına kadar orada çalıştı. 1949 yılında tapulama teşkilatının, 1950 yılında da harita kadastro mühendislerini yetiştirecek olan fakültenin kurulmasında payına düşeni yapmaya çalıştı. Böylece müfettişlik görevine bir de öğretmenlik görevi eklenmiş oldu.
YTÜ Harita Kadastro Fakültesi’nin kurucuları arasında yer alarak, bu Fakültede öğretim üyesi, profesör ve dekan oldu. 1955 yılında İsviçre hükümetinin davetlisi olarak Bern, Basel, Lugano ve Zürih kentlerinde çalışmak üzere dört ay, 1962 yılında Alman hükümetinin davetlisi olarak bir ay süre ile Zeiss Jena ve Agfa fabrikalarının davetlisi olarak bir ay süre ile Jena Stockholm’da bulundu.
Çok zengin kültürü, ince ruh ve zekâsı, engin hoşgörüsü ile insanların zor zamanlarında, ses çıkarmadan acılarına ve üzüntülerine katılmasını bilen bir kişiliği vardı. Her an ya yazar ya da okurdu. Kendisini inandığı yola adamıştı. Emekliye ayrılmaktan çok korkardı, bir ölüm korkusu gibi.                                                                                                                                                         Dergi ve gazetelerde haritacılık üzerine de yazılar yazan Prof. Macit Rıza Erbudak, Türkiye’de haritacılık mesleğinin kurucusu, öğretmeni ve uygulayıcılığının öncüsüdür. Ölümünden sonra İstanbul Kadıköy’de oturduğu sokağa “Prof. Macit Erbudak” adı verildi. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu da kendisine üstün hizmet ödülü verdi. Ünlü bilim adamları (Türkiye ünlüleri Ansiklopedisi, C.2,2013) Böylece özgeçmişi yukarıda verilen Prof. Macit Erbudak’ın asistanlığını üstlenerek Ölçme Tekniği Ana Bilim Dalı’nda çalışmaya başladım.                                                                                                                                    
1) Cahit Arf ünlü bir matematikçidir ve 10 tl lik banknotların üzerinde fotoğrafı bulunmaktadır.                                                                                          
 2,3) Yazarın notları