Anılarım-57
Bilimsel Çalışmalarım
Burada anlatacağım konu, okurlarıma çok teknik gelebilir. Ancak onlar tarafından yine bana “Hocam İsviçre’ye gittin orada yedi ay kaldın, yediğin içtiğin senin olsun ama orada neler yaptın bize onu anlat” diyecek olanlar için İsviçre’deki meşguliyetimi özet olarak anlatmak istedim:
ETH Geodezi Fotoğrametri Bölümü, benim çalışmalarımı yürütebilmem için bir çalışma odası vermişti. Günlük çalışmalarımı bu odada yapabiliyordum. Ayrıca kütüphanede yararlı gördüğüm kitaplardan, mesleğimle ilgili makalelerin ve kitap bölümlerinin fotokopilerini çekebiliyordum. Misafir öğretim üyelerinin belirli bir sayıya kadar fotokopi çekme hakları vardı.
Daha önce sözünü ettiğim çalışma programı gereğince ETH’nın Geodezi ve Fotogrametri bölümünün laboratuvarında elektronik aletler üzerinde araştırma yapmaya başladım. Amaç elektronik aletlerin ölçtüğü uzaklıkların sıcaklığa bağlı olarak nasıl değiştiğini belirlemekti. Danışmanım Richard Köchle’nin yönlendirmesi ile çalışmalarımı sürdürdüm. Aletlerin ölçme frekansları ile uzaklık elde edildiği için frekansın sıcaklığa bağımlı olarak nasıl değiştiği belirlenirse uzaklığın değişimi de belirlenebilir. Problem, aletlerin ölçme frekansının sıcaklığa bağımlı olarak nasıl değiştiğini belirlemeye dönüşüyor.
Bunu gerçekleştirmek üzere, ölçme laboratuvarının bir köşesine özel olarak yapılmış bir oda kullanılıyordu. Bu odanın sıcaklığı, dışarıdan bir düğme ile istenen bir değere ayarlanabiliyordu. Frekans ölçümü yapılacak elektronik alet ve diğer yardımcı cihazlar bu odanın içinde kuruluyor ve frekans ölçmek için gerekli pozisyonlarına getiriliyorlardı. Örneğin -20 oC de çalışılmak isteniyorsa oda sıcaklığı -20 oC ye ayarlanıyordu. Düşük sıcaklığa ayarlanmış oda içinde aletlerin ayarlanması esnasında özel olarak yapılmış soğuk geçirmeyen giysiyi giyip çalışmalarımı yürütüyordum. Ayarlanan sıcaklıkta ölçme işlemi başlatılıyor ve beş veya on saniyede bir elde edilen frekans ölçü değerleri yaklaşık 45 dakika boyunca ölçülerek kablolar vasıtası ile oda dışındaki cihaza iletiliyor ve kâğıt üzerinde çıktı olarak alınıyordu.
Ayni oda sıcaklığında bu defa başka bir elektronik aletin frekansları yine aynı zaman aralıklarında 45 dakika boyunca ölçülüyor. Böylece istenilen sayıda farklı firmaların elektronik uzaklık ölçme aletlerinin frekans ölçüleri yapılıyordu.
Frekans ölçümü istenen aletlerin tamamı bitirildikten sonra, oda sıcaklığı -15oC’ye ayarlanıyor ve bu sıcaklıkta daha önce açıklanan ölçü aşamalarının hepsi baştan sona tekrarlanarak frekans ölçüleri tamamlanıyor. Böylece oda sıcaklığı her defasında beş 5oC artırılarak +30oC’ye kadar bütün sıcaklıklarda bütün aletlerin frekans ölçümlerinin çıktıları elde ediliyor.
Daha sonra bu ölçülere göre her bir aletin frekans değişim grafiklerini çizdim. Bu grafiklerden yararlanarak her bir aletin kalibrasyon değerleri belirlendi. Bunca uğraş sonunda elde edilen kalibrasyon değerleri sayesinde 250m civarında ölçülen bir uzaklığa getirilecek düzeltme ±15mm civarında olmaktadır.
Laboratuvar çalışmaları dışında kalan zamanlarımı Almanca çalışarak değerlendiriyordum. Kendi kendine dil öğrenmek için fakülte katlarında kabinler oluşturulmuştu. Bu kabine girip kapıyı kapadıktan sonra kulaklık başa geçirilip orada hazır bulunan kitap takip ediliyordu. Böylece görmeye ve işitmeye dayalı dil öğrenimi devam ettirilebiliyordu. Sistem çok güzel ayarlanmıştı. İsviçre’de kaldığım süre içinde bu şekilde çalışmaya devam ettim. Bu kabinlerde isteğe bağlı olarak İngilizce, Almanca ve Fransızca çalışılabiliyordu.
Çalışmalarımı uzatmak için gerekli girişimlerde bulundum. En fazla bir ay uzatabileceklerini bildirdiler. İstanbul’daki üniversiteme dilekçe ile başvurarak ETH’da bir ay daha çalışmam için gerekli iznin verilmesini istedim. Dilekçem kabul edildi ve çalışmalarımı bir ay daha devam ettirdim. Oysa biz daha fazla kalmak istiyorduk. Fakat mümkün olmadı.