Ekonomi Ağır Hasta

İktidar, üç yılı kapsayan bir ekonomik program açıkladı. Kamuoyuna Orta Vadeli Plan (OVP) olarak duyurulan bu program, ekonomik gidişattaki sıkıntıları kabul etmek anlamına geliyor. İçeride ve dışarıda; açıklanan bu programa geniş bir ilgi gösterildi, yorumlar yapıldı. Olumlu tepkilerin yanı sıra, olumsuz tepkiler de dikkat çekiciydi.
            Orta Vadeli Planı, satırı satırına okudum. Şunu gördüm, ekonomi ağır hasta ve acil müdahale gerekiyor.
            Son iki yıldır uygulanan ekonomi politikaları, daha doğrusu tercihleri, bugüne gelinmesinde birinci derecede etkili oldu. Bu iki yılda acayip bir model uygulandı. Faiz sebep, enflasyon sonuç söylemiyle yola çıkıldı. Adı bile kaç kere değişti bu modelin. Heterodoks model denildi, sonunda Türk Ekonomi Modelinde karar kılındı.
            Aslında modelin isminin bir önemi yoktu. Yanlış, yanlışı getirdi. İşin içine bir de seçim ekonomisi girince, ekonominin dengeleri alt üst oldu. Bugün resmi rakamların çok üstünde bir enflasyonla ve hayat pahalılığı ile yaşamak zorunda kaldık. Bütçe açığı, cari açık ürkütücü boyutlara ulaştı.
            Orta vadeli programı, hem olumlu ve hem olumsuz buluyorum.
            Öncelikle iktidar, durumun vahametini artık itiraf etmiştir. Ekonominin böylesi bir enflasyonist baskıyla sürdürülmesi, artık mümkün değildir. Bir yerden başlamak gerekir. Mehmet Şimşek tercihi, Merkez Bankasına Gaye Erkan’ın getirilmesi ve bazı bürokratların değiştirilmesi, bir işaret fişeği idi.
            Orta vadeli üç yıllık plan, yapılan hatadan dönüş anlamına geliyor. Dolayısıyla bu başlangıcı olumlu buluyorum. Fakat planın içeriği ile ilgili olarak, aynı şeyi söylemem mümkün değil.
            2024–2026 yıllarını kapsayan üç yıllık dilimde, ortaya konan rakamlar var. Vergi gelirleri, ihracat rakamları, bütçe açığı, enflasyon rakamları, döviz kurları gibi mesela. Tamamı bana temenni gibi geldi. Nasıl yapılacak konusunda, fazla somut bilgiler yok. Ünlü ekonomist Mahfi Eğilmez, bu plan üzerinde şöyle konuştu; “Plan tamamen temennilerden ibarettir. Üzerinde yazı yazmaya gerek görmüyorum.”
            Orta vadeli plana göre; enflasyon beklentisi yükseltildi, büyüme aşağıya çekildi. Bunun anlamını, bazı rakamlarda bulmak mümkün. Vergi gelirleri ve bütçe açığı rakamlarına dikkat kesildiğimizde, mesele daha iyi anlaşılıyor.
            Orta Vadeli Plana göre; 2023 yılı sonu itibarıyla vergi gelirleri 4 trilyon 270 milyar TL olarak belirlenmiş. 2024 yılı sonu itibarıyla hedeflenen vergi geliri ise 7 trilyon 402 milyar TL şeklinde ortaya konmuş.
            Bütçe açığında hedeflenen rakamlar, Orta Vadeli Planda şöyle belirtilmiş. 2023 yılı sonu itibarıyla bütçe açığı 1,6 Trilyon TL. 2024 yılı sonu itibarıyla da 2,65 Trilyon TL olarak ortaya konmuş.
            Bu rakamlar yani temenniler, tutar mı tutmaz mı yaşayarak göreceğiz. Ağır hasta ekonomi için, böyle bir başlangıç yapmak elbette önemli ve olumlu. Başarı şansı için, aynı olumlu havayı ve umudu taşımak biraz zor gibi.
            Zira Orta Vadeli Planın ağır faturası, dar ve orta gelirliyi vuracak. Planın devreye sokulacağı üç yılda, daha çok ve daha çok vergi ödeyeceğiz. Daha çok sıkıntı çekeceğiz. İşsizlik daha da artacak Sıkı para politikalarıyla daralma yaşayacağız.
            Orta vadeli plan temennilerle dolu.
            Benim temennim, inşallah başarılı olur..