Kriz Kaosa Dönüşür mü?

Dünyanın yakından takip ettiği Rusya Ukrayna krizi, bütün yönleriyle bir kaosa dönüşür mü? Değişik görüşler var. 3. Dünya savaşı çıkabilir yorumları dikkat çekiyor. Krizin ekonomik boyutu, tahminlerin ötesinde dünyayı sarsabilir.
            Rusya ile ABD ve AB ilişkileri, bir süredir zaten problemli yürüyor. AB bugüne kadar, Rusya’ya hep mesafeli davrandı. Dolayısıyla Rusya, kuşatılmışlık psikolojisi yaşıyor. Ukrayna’nın NATO üyeliği meselesine, bu yüzden karşı çıkmıştı. ABD ve AB’nin Ukrayna tercihiyle, kendisine komşu olmasını istemiyor.
            Taraflar açısından, pek çok gerekçeyi sıralamak mümkün.
            Önemli olan, şu andaki fiili durumdur. Rusya Ukrayna’nın doğusundaki, Donetks ve Luhanks cumhuriyetlerini resmen tanıdı. Suriye, bu iki Cumhuriyeti tanımaya hazır olduğunu beyan etti. Bu durum elbette tesadüf değil. Bölgedeki askeri hareketlilik kaygı verici. Tüm bunlar olurken; başta ABD, ekonomik yaptırımları devreye sokmaya hazırlanıyor. Keza AB ülkeleri de benzer yaptırımları devreye sokuyor.
            Mesela Almanya, Baltık denizinin altından döşenen Kuzey Akım doğalgaz anlaşmasını beklemeye aldı.
            Rusya’nın askeri harekâta başvurması, krizi kaosa dönüştürür. Başka, ekonomik olarak dünyada tüm dengeler değişir. Şu anda altın fiyatları, almış başını gidiyor. Petrolün varil fiyatı, 100 Doların üzerine çıkmış durumda. Başka; zaten pandemi sürecinde, tüm dünyada gıda tedariki sorunu yaşandı. Bu sorun devam ederken, bir de bu kriz çıktı. Kısacası tüm dünyada, gıda sıkıntısı baş gösterebilir.
            Diplomatik yollarla bu işin çözülmesi, her iki tarafın olduğu kadar, dünyanın da yararına olacaktır. Aksi halde, olası gelişmelerden herkes etkilenecektir. Özellikle bizim durumumuz, daha bir nazikleşecektir.
            Ekonomisi zor günler geçiren bir ülkeyiz. Hayat pahalılığı yani enflasyon belimizi büküyor. Böyle bir kaos ortamında, karşımıza daha ağır faturalar gelebilir. Zira hem Ukrayna ve hem Rusya ile çok yönlü ilişkilerimiz var.
            Başta doğalgaz var mesela. Doğalgaz ithalatımızın %40’ı Rusya’dan karşılanıyor. Fiyatlar artabilir. Bu sadece doğalgaz olarak değil, elektrik maliyetleri açısından, içinden çıkılmaz bir tablo karşımıza çıkabilir.
            Türkiye’nin Ukrayna ve Rusya’ya olan toplam ihracatı, geçen yıl 8 milyar dolar olarak gerçekleşmiş. Halen her iki ülkede çalışan, büyük müteahhitlik firmaları var. Bunlar sekteye uğrayabilir.
            Rusya, dünyanın en büyük tahıl üreticisi. Buğday ihtiyacımızın büyük bölümünü Rusya’dan karşılıyoruz. Buğday ithalatımızın %87’si Rusya’dan. Rusya ithalatı sınırlandırabilir, fiyatları yukarı çekebilir.
            2021 yılı turizm rakamlarına bakıldığında, gelen turist sınıflamasında ilk sırayı Ukrayna ve Rusya’dan gelen turistler alıyor. Her 4 turistten birisini, bu iki ülkenin vatandaşları oluşturuyor.
            İçinde bulunduğumuz ekonomik sıkıntılar ve uygulanan modellere bakılırsa, umudumuz bu yılın turizm sektöründen gelecek dövizde. Dolayısıyla bu iki ülkeden turist gelmezse, beklentiler ciddi bir darbe alır.
            Netice itibarıyla, en nazik ve en hassas konumda olan ülke biziz. Bir yanda NATO üyesiyiz, bir yanda Rusya’dan füze almışız. AB ile ilişkilerimiz bir yanda, Rusya ile enerji bağımlılığımız bir yanda.
            Bu krizin kaosa dönüşmemesini temenni ederim. Aksi durumda, bizi daha zor günler bekliyor.