Ayakkabı Gurusu Hakkında

            Bu haftaki köşe yazımda, dünyaca ünlü markanın kurucu ortağı ve CEO’luğunu yapmış Phil Knight’in kendi ağzından hayat hikayesini anlattığı esere dair düşüncelerimi ve yazarın çocukluğundan itibaren markasını kurmak için verdiği mücadelelerden kısaca bahsetmek istedim.
            Yaklaşık 30 yılın sonunda dünyaca ünlü markalardan birisi olarak tanınmayı başaran Nike’nin hikayesinin yazarın 24 yaşında ayakkabı satışına girmek için babasından aldığı 50 dolar ile başladığı düşünüldüğünde, insanların hedeflerine ulaşması için büyük sıçramaları beklemesine gerek olmadığı dolaylı olarak anlaşılabilir. Bu parayla yol parasını da kendi sattığı ansiklopedilerden kazanan yazar, soluğu Japonya’da alarak dönemin ünlü ayakkabı üreticisi Tiger’in ayakkabılarını ABD’de satmak için anlaşma yapıyor. Birkaç numune ile başlayan satışları 6-7 yıl boyunca artarak devam ediyor.
            Bu süreçte yazarın yaşadığı sorunların gerek mali, gerekse dönemin siyasal düzenine göre değişen şartlarından kaynaklandığı ifade ediliyor. Bu yönüyle eser, klasik otobiyografilerdeki zafer hikayelerinden çok, bunca servetin kaynağının esasında ne kadar da sorumluluk ve zorluklar neticesinde hak edildiğini net bir şekilde ortaya koymayı başarıyor.
            Ortakları ile zorluklar yaşayan yazarın, bir süre sonra ortaklıktan vazgeçerek kendi markası olan Nike’yi kurması sürecinde karşısına çıkan engeller uzunca işleniyor. Bundan sonraki süreçte de gerek ortakları ile, gerek de tedarikçi firmalarla olan birçok büyük ve küçük soruna yer veriliyor.
Yine şirketin tam Çin pazarına büyük bir adım atması ile halka arz arifesinde ABD hükümetinin vergilendirmesi ile çıkarmış olduğu 25 milyon dolarlık vergi ve gümrük borçlandırması neticesinde iflasın eşiğine geldiğinden bahsediliyor. Bu sürecin açılan bir dava ve yapılan birçok müzakere neticesinde en sonunda 9 milyon dolar ile neticelendirildiğinden bahsediliyor. Tüm bunlara ek olarak, bankaların özellikle öz kaynak takıntılı büyüme talepleri neticesinde sürekli likidite sorunu çıkarmalarından da bahseden yazarın yazının sonundaki linkten ulaşabileceğiniz alıntılar bölümünde kendi bankeri ile olan konuşmasının esasında ekonomi bilimi ve ticaretle uğraşan insanlar için ibretlik bir cevap barındırdığının ifade edilmesi gerekiyor. Bankerinin küçük bir şirketin bu kadar hızlı büyümesine karşı çıkan duruşu ve kredilendirme taleplerini reddetmek istemesi sonucunda Knight “Hayat büyümektir. Ticaret büyümektir. Ya büyürsünüz ya da ölürsünüz” şeklinde cevap veriyor. Bu anlayış esasında, ABD ve dünya ekonomisindeki kapitalizmin temel kurallarını çarpıcı bir şekilde yansıtmayı başarıyor. Ayrıca dünyanın süper gücündeki vergilendirme sisteminin de dünyanın diğer devletlerinde olduğu gibi, devletin bir koz olarak elinde bulundurduğu da, vergi pazarlığı sürecinden açıkça anlaşılabiliyor.
            Yazarın kendisinin de söylediği gibi, ticaret hayatında mevcudu korumaya çalışmanın esasında kaybetmek olduğu buradan da anlaşıldığı üzere, sürekli yeni zaferler peşinde koşmasının mantalitesinin mevcut dünyanın ekonomik sisteminin olduğunun altı bir kez daha çizilmiş oluyor.
            Eser, başından sonuna kadar bir mücadele içinde geçen ticaret savaşının tam da merkezindeki insanlardan birisinin kendi çabalarını detaylı olarak tasvir etmesi neticesinde okuyucusuna önemli mesajlar sunmayı başarıyor. Kaldı ki, eserin sonunda yine yazarın okuyucu ile özel olarak tavsiyelerini sunmayı tercih ettiği kısım aşağıda paylaşacağım linkin alıntılar kısmında detaylı olarak sunuluyor.
            Sonuç olarak eser, kendi işini yapmak isteyen ve ticarete merak duyan insanların kesinlikle incelemesi gereken otobiyografi eserlerinden birisi olduğunu gösteriyor.            
Eserin seçilmiş alıntı ve 5 kriter üzerinden gerçekleştirilen detaylı değerlendirmesine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz. Ayrıca 200’den fazla yazıdan oluşan blog sitemi inceleyebilirsiniz. ( https://www.kirmizicantaliavukat.net/post/ayakkabi-gurusu-phil-knight  )
(*) : Köşe Yazımda bahsedilmiş olan hususlara ilişkin kısımlar:
AYAKKABI GURUSU
Yazar: Phil Knight
Yayınevi: Pegasus Yayınları
Baskı: 1. Baskı – Kasım 2017
kitaptan esinlenilerek düzenlenmiştir.