Anılarım-59

Wild Firması’nda Misafirlik
ETH’da çalışmalarımı sürdürürken niyetim, hazır İsviçre’de bulunurken ölçme aletleri üretiminde dünyaca ünlü Wild Firması’nın fabrikasını görmekti. Bu fabrika, İsviçre’nin Heerburgg şehrinde bulunuyordu. Çünkü Kadastro Lisesi’nden itibaren tanımaya başladığım ve ölçme işlerinde kullanılan bu optik aletlerin üreticilerinden birisi de Wild Firmasıdır. Bu aletler harita üretiminin vaz geçilmezleriydi. Bunlarla, uzunluk, açı ve yükseklik farkı ölçülebiliyordu.
Fabrika zaman içinde aletlerinin modernleşmesini sürekli geliştiriyordu. Başlangıçta üretilen bu aletler optikti. Daha sonra ölçüleri elektronik olarak yapacak şekilde üretildi. Yani yatay açı, düşey açı, eğik uzunluklar optik olarak ölçülebilirken, elektronik olarak da ölçülebilir hale geldi. Ayrıca kot farkı belirlemede kullanılan nivo aletlerinin hem optik hem elektronik olanları üretilmektedir. Bu fabrikayı mutlaka görmeliydim. Bir sohbet sırasında bu düşüncemi danışmanım Richard’a söyledim. O da bana “Çok iyi olur ben bu konuyu bir araştırayım” dedi.
Bu konuşmamızdan bir hafta sonra Richard, Wild yetkilisi ile konuştuğunu, eşimle birlikte bizi iki günlüğüne misafir edeceklerini, otel ve yol masrafını karşılayacaklarını, önümüzdeki pazartesi Heerburgg tren istasyonunda firmanın görevlendirdiği bir elemanın bizi karşılayacağını söyleyip Zürih-Heerburgg gidiş-dönüş tren biletini bana verdi. Ben de danışmanım Richard’a özverili yardımları ve dostane yaklaşımları için teşekkür ettim.
Wild Firması’nın ölçme aletleri fabrikasının bulunduğu Heerburgg şehri, İsviçre’nin en doğusunda Avusturya ve Lihtenştayn sınırlarına yakın bir yerdedir. Daha sonra, günü geldiğinde gerekli hazırlıklarımızı yaparak Zürih tren istasyonundan kalkan bir trene binerek yaklaşık 120km uzaklıktaki Heerburgg şehrine vardık. Bu seyahat vesilesiyle yol boyunca İsviçre’nin değişik yerlerini görme fırsatımız da oldu.
İstasyonda bizi Wild firmasının görevlisi karşıladı. Kibar ve nazik bir bey efendi idi. Bizi önce bir şehir lokantasına götürdü ve orada öğle yemeğimizi yedik. Daha sonra Firmanın ölçü aletlerini ürettiği fabrikasına gittik. Burada fabrikanın bahçesindeki devasa görünümlü reklam amacı ile yapılmış temsili nivo ve sehpası dikkatimizi çekti. Sonrasında, fabrikanın iç bölümlerini görmeye başladık. Çalışma yapılan yerlerden biri mercek üretimlerinin yapıldığı yerdi. Mercek hammaddeleri burada otomatik olarak tıraşlanıyordu. Bu mercekler, başta dürbün olmak üzere aletlerin iç kısımlarında kullanılıyordu.
Firma ilgililerine, Alet tanıtım broşürlerini ve yayınlarını mümkünse görmek istediğimi söyledim. Memnuniyetle görebileceğimi söylediler ve ilgili bölüme beni götürdüler. Değişik aletleri tanıtan yayınlardan istediklerini seçip alabilirsin dediler. Burada gerek optik gerekse elektronik aletlere ait tanıtım broşürlerini inceleyerek kendime göre uygun olanları ile birlikte birkaç yayının fotokopisini ilgili kişiye göstererek aldım. Derslerimde bunlardan faydalanabilirdim.
Ertesi gün elektronik uzaklık ölçerleri kullanarak birkaç istasyonda uzaklık ölçme çalışmasına katıldım. İnceleme ve bilgilenme programım tamamlandıktan sonra fabrika temsilcisine özverili yaklaşımları için memnuniyetimi ifade ettim. Kendisi de Türkiye’den bir üniversite öğretim elemanını ağırlamaktan memnun olduklarını ifade ederek, ETH’daki Prof. Dr.Francis Chaperon ve Dipl. İng. Richard Köchle’ye selamlarını söylememi istedi. Selamlarını ileteceğimi söyleyip, teşekkür ederek fabrikadan ayrıldım. Trenin hareket saati geldiğinde bizi tekrar istasyona bıraktılar. Salimen tekrar Zürih’e ulaştık.
Düzeltme: Değerli okurlarım, 57 numaralı yazımda geçen bir ifadede farkında olmadan bir yanlışlık meydana gelmiştir. Düzeltir özür dilerim.
Yanlış olan: Bunca uğraş sonunda elde edilen kalibrasyon değerleri sayesinde 250m civarında ölçülen bir uzaklığa getirilecek düzeltme ±15mm civarında olmaktadır.
Doğrusu: Bunca uğraş sonunda elde edilen kalibrasyon değerleri sayesinde ölçülen uzaklıklara getirilecek düzeltme, aletten alete değiştiği gibi uzaklıkla orantılı olarak büyümektedir. Örnek olmak üzere seçtiğim bir aletin ölçtüğü 1000m’lik bir uzaklığa getirilecek maksimum düzeltme ±8mm civarındadır.