Bir Türk’ün Gönlünde Nehir Varsa Tuna'dır, Dağ Varsa Balkan'dır.[1]
"Balkanlara bir çığ gibi gelmiştik. Ancak Türklüğün tuzunu oralarda bırakarak çekiliyoruz. Boz bulanık akan Meriç gibi, Tunca gibi akıp gidiyoruz"[2]
Türkler, 14. yüzyılda, Orhan Gazi döneminde Rumeli’ye geçerek burada fetihlere başladı. I.Murad döneminde başlayan Balkanların fethi, Fatih Sultan Mehmed döneminde büyük oranda tamamlandı. Murad Hüdavendigar savaş meydanında şehit düşerek, bu toprakların tapusunu kanıyla mühürledi. I.Murad, Yıldırım Bayezid, II.Murad ve Fatih Sultan Mehmed dönemindeki fetihlerle; Bulgaristan, Kosova, Makedonya, Mora yarımadası, Arnavutluk, Bosna ve Hersek Bölgesi, Karadağ Osmanlı egemenliğine katılmıştır. Kanuni Sultan Süleyman döneminde Belgrad’ın fethi ile Balkanlardaki Osmanlı hakimiyeti tamamlanmıştır.
Osmanlı Devleti bu topraklarda, Karadağ’da 399 yıl, Sırbistan’da, 419 yıl, Bosna Hersek’te 445 yıl, Kosova, Yunanistan, Kuzey Makedonya, Arnavutluk, Bulgaristan 500 yıldan fazla hüküm sürmüştür.
Ecdad, bu topraklara sadece egemen olmamış, bu toprakları bayındır hale getirmiştir. Osmanlı Devleti; bu coğrafya’da 7.924 cami ve mescit, 893 tekke, 300 türbe, 584 medrese, 1871 mektep, 25 darü’l kura, 11 kütüphane, 272 han, 22 bedesten, 28 kervansaray, 6 arasta, 137 kale, 149 imarethane, 399 hamam, 424 çeşme, 239 köprü, 60 saat kulesi olmak üzere 14.702 adet dini, eğitim, ticari, askeri ve sosyal amaçlı vakıf eseri yapmıştır. Bu vakıf eserlerine zarar verilmemiş olsaydı, bugün söz konusu coğrafya dünyanın en zengin “açık hava müzesi” olurdu.[3]
Üsküplü şair Yahya Kemal Beyatlı, “Türkler bir deniz gibi Balkanlar’dan çekilmiş lakin tuzunu bırakmış, bütün o topraklar Türklük kokuyor” diyerek Osmanlı’nın Balkanlarda bıraktığı mirası özetlemiştir.
Balkanlara bir çığ gibi gelmiştik. Ancak Türklüğün tuzunu oralarda bırakarak çekiliyoruz. Boz bulanık akan Meriç gibi, Tunca gibi akıp gidiyoruz.
93 Harbi; Osmanlı Devleti’nin Balkanlarda önemli toprak kayıplarına neden oldu. Balkan Savaşlarıyla Balkan coğrafyasının neredeyse tamamı elimizden çıktı, geride çok büyük acılar, dramlar bırakarak. Bu coğrafyadaki fetihler, savaşlar, yaşanan acı, dram, göç, soykırım ile birlikte vatanın kaybedilmesi üzerine, “Balkanlar ve Rumeli” temalı 100’den fazla roman yazılmıştır. Yazılan roman, hikaye ve şiirlerin toplamı binden bile fazladır.
400-500 yıl hüküm sürdüğümüz bu topraklarda bugün, Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan, Hırvatistan, Bosna Hersek, Arnavutluk, Kosova, Kuzey Makedonya devletleri kurulmuştur.
Balkan Gezisi Notları
Hüseyin Tunçay hocam; 2023 Temmuz ayında, Yunanistan, Kuzey Makedonya, Kosova, Arnavutluk, Karadağ, Hırvatistan, Bosna Hersek, Sırbistan ve Bulgaristan gezisine katıldı. Bizdekendisinden Balkan Gezisi izlenimlerini gezi fotoğrafları eşliğinde dinlemek istedik.
Sofya’daki Mimar Sinan eseri Kadı Seyfullah Efendi Camii’nin özellikleri nelerdir? Belgrad meydanındaki heykeldeki at ayağının sırrı ne? Hüseyin Bey, Belgrad’ta Tuna Nehri’yle birlikte kimleri selamladı? Bosna Hersek, Saraybosna, Mostar Köprüsü, Srebrenitsa Soykırımı, Bilge Kral Aliyaİzzetbegoviç… UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesindeki Dubrovnik(Hırvatistan), Kotor(Karadağ), Ohrid şehri(Kuzey Makedonya) ve Ohrid Gölü izlenimleri neler? Tuna Nehri, Balkan Dağları, yeşilin her tonunu sergileyen bitki örtüsüyle ormanlarını, Manastır, Selanik, Kavala şehirlerindeki izlenimlerini dinlemeye hazır mısın?
Manisa Gördesliler Kültür ve Dayanışma Derneği olarak sizleri; eğitimci yazar Hüseyin Tunçay’ın Balkan Gezisi İzlenimlerini dinlemek için 12 Ocak 2024 Cuma günü saat 20:00’de İrfan Meclisine bekliyoruz.
YORUMLAR